مهم ترین دلایل چاقی و اضافه وزن

چاقی (Obesity) چیست؟

شاخص توده‌ی بدنی یا BMI با استفاده از قد و وزن، تناسب اندام را بیان می‌کند. چاقی برای بیماری‌های جدی مانند دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی و سرطان خطر بیشتری به همراه دارد، با این حال افراد سالم نیز از خطرات چاقی در امان نخواهند بود. چاقی یک بیماری شایع در میان مردم جهان است و دلایل چاقی نیز بسیار متفاوت هستند. مهم‌ترین راه درمان تشخیص علت آن است. BMI معیار کاملی برای میزان چاقی نیست و دارای محدودیت‌هایی می‌باشد. طبق گزارش‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری یا همان CDC عواملی مانند سن، جنسیت، نژاد و توده‌های عضلاتی بر رابطه BMI و چربی بدن می‌تواند تأثیر بگذارد. همچنین این شاخص بین چربی اضافی، عضله و توده استخوان تفاوتی قائل نشده و هیچ نشانه‌ای از توزیع چربی در افراد ارائه نمی‌دهد.
علائم چاقی

مشهودترین نشانه‌ی چاقی، اضافه وزن و چربی اضافی است که معمولاً با BMI اندازه‌گیری می‌شود. اگر این شاخص ۳۰ یا بیشتر باشد نشانگر چاقی است. شما خود می‌توانید BMI را محاسبه کرده یا برای این کار به متخصص مراجعه کنید. درصورتی که شاخص توده بدنی شما چاقی یا اضافه وزن را نشان داد باید دلایل چاقی خود را بررسی کرده و برای برطرف کردن آن اقدام کنید.

عامل اصلی چاقی چیست؟

مصرف کالری بیش از سوزاندن آن‌ها در طولانی مدت منجربه چاقی می‌شود. با گذشت زمان کالری‌های اضافی جمع شده و موجب اضافه وزن می‌شوند. درحالی دریافت کالری زیاد و تحرک کم مهم‌ترین و غالب‌ترین دلیل برای اضافه وزن است، اما دلایل دیگری نیز ممکن است، وجود داشته باشد که گاهی این دلیل غیرقابل کنترل هستند. برخی از این علل شامل موارد زیر است:

ژنتیک: ژنتیک شما بر چگونگی هضم غذا توسط بدن و ذخیره چربی و همچنین سوخت‌وساز آن تأثیرگذار است.

افزایش سن: با بالا رفتن سن بدن توده‌های عضلانی کمتری ساخته و سرعت متابولیسم کندتر می‌شود که افزایش وزن را آسان‌تر می‌کند.

خواب کافی: در صورتی که به اندازه کافی استراحت نداشته باشید، تغییرات هورمونی در بدن رخ داده که منجربه گرسنه‌تر شدن شما می‌شود و میل به مصرف غذاهای پرکالری را بالا می‌برد.

بارداری: افزایش وزن در بارداری تقریباً غیرقابل کنترل است که درنهایت منجربه چاقی شما می‌شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): یک بیماری که در طی آن هورمون‌های تولیدمثلی زنان از تعادل خارج می‌شود.

کم‌کاری تیروئید: یکی از شایع‌ترین دلایل چاقی کم‌کاری تیروئید است که در آن غده تیروئید برخی هورمون‌ها را به اندازه‌ی کافی تولید نمی‌کند.

آرتروز: آرتروز خود به تنهایی موجب چاقی نمی‌شود، اما به دلیل درد در حرکت دادن مفاصل، فعالیت بدن را کاهش داده و به دنبال آن اضافه وزن را برای فرد بیمار به همراه می‌آورد.

چه کسانی در معرض چاقی هستند؟

دلایل چاقی بدن که متفاوت نیز هستند و همچنین ترکیبی پیچیده از عوامل، خطر چاقی در افراد را می‌تواند، افزایش دهد. این عوامل عبارتنداز:

ژنتیک: برخی از افراد به صورت ژنتیکی کاهش وزن برایشان دشوار است.

محیط زیست و جامعه: محیط شما در خانه، مدرسه و جامعه می‌تواند بر نحوه‌ی فعالیت و همچنین مواد غذایی خوراکی شما تأثیرگذار باشد.

عوامل روانی: افسردگی نیز می‌تواند منجربه چاقی شود. برخی افراد برای کاهش استرس و راحتی احساسات و عواطف خود به خوردن و غذا متوسل می‌شوند. علاوه‌بر این داروهای ضدافسردگی نیز خطر چاقی را افزایش می‌دهد. ترک سیگار بسیار خوب است، اما ترک کردن سیگار می‌تواند یکی از دلایل چاقی بدن باشد، حتی در برخی افراد چاقی بسیار مفرط را به دنبال دارد. بنابراین هنگامی که در ترک سیگار هستید، روی رژیم غذایی و فعالیت ورزشی خود باید توجه ویژه داشته باشید. برخی داروها مانند استروئیدها یا قرص‌های ضدبارداری نیز خطر چاقی در افراد را افزایش می‌دهد.

چگونه از چاقی پیشگیری کنیم؟

در چند دهه‌ی گذشته افزایش چشمگیری در چاقی و بیماری‌های مرتبط با چاقی در سراسر دنیا مشاهده شده است. به همین دلیل بسیاری از دولت‌ها، جوامع و پزشکان به رژیم‌های غذایی سالم برای کمک به کاهش چاقی تأکید دارند. شما به عنوان یک فرد می‌توانید با انتخاب شیوه و سبک زندگی سالم، از افزایش وزن و چاقی خود جلوگیری کنید. در این راه از موارد زیر نیز می‌توانید کمک بگیرید.

* هر روز به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی سبک مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه سواری داشته باشید.

* از غذاهای مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی به طور روزانه مصرف کنید.

* یکی از مهم‌ترین دلایل چاقی بدن غذاهای پرچرب است. مصرف غذاهای پرچرب و پر کالری خود را به حداقل ممکن برسانید.