استپ وزنی چیست و چگونه از شر آن خلاص شویم؟

آیا شما هم مدام با استپ وزنی روبرو میشوید؟ بسیاری از افراد برای کاهش وزن از یک رژیم غذایی و برنامه ورزشی حرفهای کمک میگیرند و وزن خود را بهسرعت کم میکنند تا این که کاهش وزن آنها در یک نقطه متوقف میشود. این نقطهای است که برخی از افراد را ناامید میکند تا این همه تلاش برای کاهش وزن را کنار بگذارند. اگر با ماهیت این حالت که به آن استپ وزنی یا فلات وزنی گفته میشود آشنا شوید، دلایل آن را بشناسید و با راهحلهای شکست این موقعیت آشنا شوید میتوانید از پس استپ وزنی بربیایید.
استپ وزنی چیست؟
ناتوانی در کاهش وزن بیشتر پس از کاهش سریع وزن اولیه به عنوان یک پلاتو یا توقف وزن شناخته میشود که میتواند ناامیدکننده باشد. در واقع در استپ وزنی، افراد در یک وزن مشخص ثابت میمانند و وزنشان تغییر نمیکند. عوامل مختلفی غیر از رژیم غذایی و کالری که دریافت میکنیم روی کاهش وزن اثر دارد. به همین دلیل مهم است که بدانیم چرا دچار استپ وزنی شدهایم و چه باید کرد.
انواع استپ وزن کدامند؟
با وجودی که به نظر میرسد استپ وزنی یک شرایط مشخص و ثابت است که افراد در آن هیچ تغییر وزنی را احساس نمیکنند، اما خود فلات کاهش وزن شامل دو نوع کاذب و واقعی میشود.
استپ وزنی کاذب
گاهی اوقات کاهش وزن اتفاق میافتد؛ اما ما متوجه آن نمیشویم. در واقع در این حالت سرعت کاهش وزن کند شده یا حتی گاهی موقتاً متوقف میشود و مجددا ادامه مییابد. یک سری عوامل میتوانند روند کاهش وزن را کند کنند که در این شرایط افراد ممکن است استپ وزنی را احساس کنند. به این حالت از توقف کاهش وزن در واقع استپ وزنی کاذب گفته میشود که به صورت معمول خودبهخود برطرف میشود.
استپ وزنی واقعی
حالت دومی که اکثر افراد آن را تجربه میکنند، استپ وزنی واقعی است. در این شرایط به دلایل مختلفی کاهش وزن متوقف شده و وزن افراد هیچ تغییری نمیکند. معمولا به دلیل کاهش دریافت مواد مغذی و مکملهای مناسب، بدن فلات کاهش وزن را تجربه میکند.
دلایل استپ وزنی (علت استپ وزنی)
هنگامی که فردی به یک فلات کاهش وزن میرسد، با وجود پیروی از رژیم غذایی و رژیم تناسباندام، دیگر وزن کم نمیکند. پزشکان مطمئن نیستند که چرا توقف کاهش وزن رخ میدهد، اما برخی از نظریهها عبارتند از:
بدن با کاهش وزن سازگار میشود و از خود در برابر کاهش وزن بیشتر دفاع میکند.
افراد پس از چند ماه رژیم غذایی خود را متوقف میکنند.
اگر فرد بهسرعت وزن کم کند متابولیسم کند میشود (متابولیسم بدن چیست؟).
پایبند نبودن کامل افراد به رژیم غذایی اولیه
کم شدن میزان فعالیتهای ورزشی و فعالیتهای جسمانی افراد
توجه نکردن به میزان کالریهایی که در طول روز دریافت میکنیم. برنامه رژیم لاغری باید اصولی باشد.
ادم به دلیل مصرف داروهای کورتونی، مصرف بیش از حد نمک و قاعدگی
علاوه بر این استپ وزنی زمانی اتفاق میافتد که مغز ما احساس کند که شروع به از دست دادن چربی بدن کردهایم و کالری کمتری نسبت به معمول مصرف میکنیم. سطح چربی در بدن ما به عنوان “نقطه تنظیم” شناخته میشود، و زمانی که به زیر این سطح برویم، مغز ما به آن پاسخ خواهد داد.
مغز ما سیگنالهای هورمونی زیادی را از بدن دریافت میکند و زمانی که سطح چربی بدن پایینتر را حس میکند، با کاهش سرعت متابولیسم ما برای حفظ ذخایر چربی باقیمانده پاسخ میدهد. این پاسخ از مغز ما یک مکانیسم تکاملی محافظ است. این برنامه برای جلوگیری از مرگ ما از گرسنگی و زنده ماندن از قحطی طراحی شده است.
دلایل استپ وزنی زیاد است.
پایبند نبودن افراد به قوانین اولیه رژیم غذاییشان یکی از علل استپ وزنی است.
استپ وزنی در افزایش وزن
در یک رژیم افزایش وزن هم ممکن است افراد استپ وزنی را تجربه کنند. دلایل مختلفی میتواند دلیل توقف افزایش وزن افراد باشد که اصلیترین آن ژنتیک است. ژنتیک برای برخی از افراد نوع بدن لاغر را طبیعی تعیین میکند و بیش از یک حد مشخص اضافه وزن نخواهند داشت.
برای دیگر افراد یک سری شرایط پزشکی و برخی از درمانهای دارویی که موجب کاهش وزن میشوند میتوانند موجب توقف وزن شوند. برای مثال پرکاری تیروئید، دیابت نوع یک، بیماریهای التهابی روده و مشکلات اختلالات اشتها میتوانند دلیل توقف افزایش وزن در برخی از افراد شوند.
استپ وزنی در کاهش وزن
اصلیترین دلیل بروز استپ وزنی یا اشتباه رایج کاهش وزن، پیروی نکردن دقیق از رژیم غذایی، دریافت بیش از حد کالری مورد نیاز، نداشتن فعالیتهای لازم، استرس و بیخوابی و واکنش بدن نسبت به افزایش متابولیسم است.
استپ وزنی در رژیم کتوژنیک
یکی از رژیمهایی که افراد برای کاهش وزن و حتی خروج از استپ وزنی میگیرند، رژیم کتوژنیک است. اما باز هم در این رژیم غذایی یک سری فاکتورها مانند افزایش میزان کربوهیدرات دریافتی یا مصرف نکردن مواد مغذی مورد نیاز میتواند دلیل استپ وزنی در رژیم کتوژنیک باشد.
برخی بیماریهای زمینهای یا استرس داشتن و عدم خواب کافی هم میتواند دلیل توقف وزن در این نوع رژیم غذایی باشد. یکی از فاکتورهای مهم در این زمینه نرسیدن بدن افراد به وضعیت کتوزیس است.
استپ وزنی در رژیم فستینگ
در رژیم فستینگ هم مانند رژیم کتوژنیک یک سری عوامل میتواند موجب توقف وزن شود. زمانی که افراد میزان کربوهیدرات و پروتئین زیادی را دریافت کنند و در کنار آن استرس و بیخوابی بیش از حد را تجربه کنند، ممکن است دچار استپ وزنی شوند. باز هم در صورت عدم دریافت مواد مغذی لازم و مصرف بیش از حد کالری در روز احتمال رسیدن به فلات کاهش وزن در رژیم فستینگ زیاد است.
علت استپ وزنی کودک
در کودکان، به خصوص کودکان زیر دو سال احتمال استپ وزنی وجود دارد. اگر کودک شیرخوار باشد اصلیترین دلیل توقف وزن در آنها کم بودن شیر یا کم بودن دفعات شیردهی با توجه به نیاز و سن کودک است. در دیگر کودکان دلایلی مانند عدم مصرف مواد مغذی، نداشتن یک تغذیه سالم، درست نخوردن غذا، خواب ناکافی، کمآبی بدن و مصرف بیش از حد تنقلات و کالریهای غیرضروری میتواند دلیل رسیدن به فلات کاهش وزن یا حتی وزنگیری در آنها باشد.
علت استپ وزنی در بدنسازی
در بدنسازی اصلیترین دلیل استپ وزنی مقاومت بدن و سازگار شدن آن با وضعیتی است که فرد برای مدتی در آن قرار داشته است. مقاومت در برابر تمریناتی که یک بدنساز طی چند روز تا چند هفته انجام میدهد، مقاومت و سازگاری بدن در برابر میزان کالری وارد شده به بدن و میزان سوختوساز بدن و پیروی نکردن از برنامههای غذایی و تمرینات بدنی از اصلیترین دلایل توقف وزن در بدنسازان است.
استپ وزنی و کبد چرب
کبد چرب از جمله شرایط پزشکی است که میتواند موجب توقف وزن در اکثر افراد شود. از آنجایی که کبد چرب بسیار شایع است، یکی از عوامل مهم استپ وزنی است. وظیفه کبد در شرایط سالم سوزاندن چربیهای اضافی و دفع آنهاست. حالا وقتی کبد خود چرب شده نمیتواند عملکرد خوبی داشته باشد، متابولیسم افراد کم شده و در نتیجه نسبت به کاهش وزن هم مقاوم میشوند.
استپ وزنی بعد از اسلیو معده
بعد از اسلیو معده نیز بسیاری از افراد استپ وزنی را تجربه میکنند که امری کاملاً طبیعی است. اصلیترین دلیل آن این است که بیماران نمیتوانند بعد از اسلیو معده رژیم غذایی مناسبی داشته باشند و ورزش کنند. از طرفی مصرف ناکافی آب، منابع پروتئینی، کم خوردن یا بیش از حد خوردن غذا و مصرف منابع غذایی پرکالری و ناسالم از دیگر دلایل مهم توقف وزن بعد از اسلیو معده است.
استپ وزنی بعد از عمل بای پس
عمل بای پس معده نیز یکی از روشهای جراحی برای درمان چاقی و کم کردن وزن است. در این شرایط نیز ممکن است برخی از افراد استپ وزنی را تجربه کنند. شرایط پزشکی بعد از انجام این عمل و کند شدن روند کاهش وزن بعد از عمل از اصلیترین دلایل فلات کاهش وزن بعد از بای پس معده است. از طرفی نیز عدم رعایت رژیم غذایی مناسب، کمآبی بدن و ورزش نکردن هم میتواند عامل توقف وزن در افرادی باشد که عمل بای پس معده انجام دادهاند.
استپ وزنی بعد از زایمان
استپ وزنی بعد از زایمان نیز یک شرایط رایج است. معمولا اصلیترین دلیل توقف وزن در این زنان شرایط بدنیشان است، چرا که در این دوره بدن در حال بهبودی است و از طرفی نیز زنان تازه زایمان کرده امکان گرفتن رژیمهای غذایی سنگین و ورزش کردن را برای مدتی ندارند.
عدم مصرف آب کافی، عدم دریافت مواد مغذی مورد نیاز، خستگی و استرس زیاد، بیخوابی و پیروی نکردن از یک رژیم غذایی سالم و مناسب برای بعد زایمان از اصلیترین دلایل رسیدن به فلات کاهش وزن بعد از زایمان است.
استپ وزنی در طب سنتی
در طب سنتی یک سری دلایل و عوامل را علت استپ وزنی در نظر میگیرند. اصلیترین موارد شامل مواد غذایی مصرفی در طول رژیم کاهش وزن است. اشتباه خوردن مواد غذایی در زمان نادرست، استرس، مشکلات تیروئیدی یا اختلالات خواب و اختلالات گوارشی از مهمترین دلایل استپ وزنی در طب سنتی است.
استپ وزنی در طب سنتی دلایلی مانند استرس دارد.
مشکلات تیروئیدی و اختلالات خواب نیز منجر به استپ وزنی میشود.
چگونه استپ وزن را بشکنیم؟ (برای استپ وزنی چکار کنیم؟)
با وجودی که استپ وزنی بسیار ناامیدکننده است و بسیاری از افراد دست از تلاش برمیدارند، اما هنوز هم میتوان با یک سری راهحلها، از فلات کاهش وزن عبور کرد و مجددا وزن خود را کاهش داد.