نمک چه نقشی در بدن ما دارد؟

نمک چه نقشی در بدن دارد؟
نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت وساز مواد غذایی در بدن، انتقال پیام های عصبی و کارکرد صحیح عضلات است. این ماده به مقدار محدود مورد نیاز بوده و مصرف متعادل آن لازم است. به طور مثال در هنگام اسهال و استفراغ و یا فعالیت شدید بدنی و در هوای گرم با مصرف کمی نمک می توان املاح از دست رفته بدن را جبران کرد.

چه مقدار نمک بخوریم؟
در حال حاضر مصرف نمک که بویژه در غذاهای آماده به میزان زیاد مورد استفاده قرار می گیرد در کشور ما بالا است. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، حداکثر مقدار مصرف روزانه نمک پنج گرم است. این درحالیست که میزان مصرف نمک در کشور 2 تا 3 برابر این مقدار برآورد شده است. نمک دریافتی شامل نمک نمکدان، نمک موجود در مواد غذایی و نمک اضافه شده به غذا در زمان طبخ است.

مصرف زیاد نمک یا غذاهای شور چه عوارضی را به دنبال دارد؟
در صورتی که نمک به مقدار مناسب مصرف شود و کلیه ها هم سالم بوده و عملکرد خوبی داشته باشند نمک مورد نیاز بدن تامین می شود، اما در صورت تداوم مصرف زیاد نمک و مواد شور و یا اختلال در کارکرد کلیه ها یا یکی از سیستم های مربوط به دفع،نمک اضافی موجب تجمع آب در بدن شده و ایجاد ورم در تمام و یا قسمت هایی از بدن می شود.

مصرف زیاد نمک و غذاهای شور از عوامل موثر بر افزایش فشار خون و بروز بیماری های قلبی – عروقی به ویژه در افرادی که سابقه این بیماری ها را در خود یا خانواده دارند، می شود. طبق تحقیقات مشخص شده است که دریافت زیاد نمک علاوه بر افزایش فشار خون، اثرات مضر دیگری نظیر سکته قلبی، پوکی استخوان، سرطان معده، آسم و … نیز بر سلامت دارند.

حجم مناسب نمک برای بدن انسان

دانشمندان تحقیقات زیادی روی موش‌ها انجام داده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که نمک علاوه بر بالا بردن فشارخون که همه ما آن را می‌شناسیم، تاثیر مخربی بر مغز و سیستم عصبی دارد. این امر سبب شده که دکتر مغز اعصاب بر اساس اکتشافات دانشمندان، بر میزان نمک مصرفی روزانه انسان توجه بیشتری داشته باشد.

به‌طورکلی مقدار مناسب نمک برای هر فرد به میزان فعالیت او بستگی دارد، اما طبق نظر دکتر تغذیه، مصرف حدودا ۵ گرم سدیم در روز، برای بیشتر انسان‌ها کافی است.

نحوه تاثیر مصرف نمک بر عملکرد مغز

یکی از مراکزی که در حال انجام تحقیقات در مورد تاثیر مصرف نمک بر عملکرد مغز و سیستم عصبی است، دانشگاه جورجیا نام دارد. روندی که نمک برای آسیب رساندن به مغز طی می‌کند خیلی پیچیده و از حوصله خارج است. اگر بخواهیم این موضوع را به‌صورت عامیانه توضیح دهیم، باید گفت که نمک منجر به گشادشدن سرخگچه می‌شود که یکی از رگ‌های مهم خونی مغز است.

خاویر استرن که دکتر مغز و اعصاب، استاد علوم اعصاب و مدیر مرکز التهاب عصبی در دانشگاه جورجیا است، توضیح ساده‌ای برای نحوه تاثیر نمک بر مغز ارائه کرد. طبق صحبت‌های دکتر استرن هنگام مصرف غذای شور، مغز متوجه می‌شود که حجم زیادی از سدیم وارد بدن شده و برای کاهش آن شروع به انجام برخی مکانیسم‌های جبرانی می‌کند. یکی از این مکانیزم‌ها ترشح vasopressin است که به کاهش ادرار و متعادل کردن غلظت نمک در بدن می‌انجامد.

فعال شدن نورون‌هایی که باعث ترشح vasopressin می‌شوند، جریان خون را در مغز کاهش می‌دهد. تاکنون همه تصور می‌کردند که تاثیر مصرف نمک بر جریان خون در مغز با افزایش گردش خون همراه است که دقیقا خلاف آن ثابت شد.

سخن پایانی

درگذشته همه افراد تصور می‌کردند که مصرف بیش‌ازحد نمک تنها باعث افزایش فشارخون می‌شود، اما امروزه دانشمندان پرده از تاثیر مصرف نمک بر عملکرد مغز و سیستم عصبی برداشته‌اند. تاثیر مصرف نمک بر جریان خون در مغز غیرقابل‌جبران است؛ به همین دلیل باید با مشورت دکتر تغذیه، هرروزه حجم صحیحی از سدیم را به بدن خود برسانید.