چاقی و بلوغ زودرس

آیا می‌دانستید که از هر 5000 کودک 1 نفر بلوغ زودرس را تجربه می‌کند؟ اگرچه باور این موضوع ممکن است کمی سخت باشد، اما واقعیت این است که رشد روزافزون چاقی و بلوغ زودرس و ارتباط بین این دو موضوع در کودکان، محققان و والدین را تا حدودی دچار نگرانی کرده است. اما دقیقا چه ارتباطی بین چاقی و بلوغ زودرس وجود دارد؟ و چگونه ممکن است بر کودکان تأثیر بگذارد؟ تحقیقات، ارتباط‌های ظریفی را بین بلوغ زودرس و چاقی، به‌ویژه در دختربچه‌ها نشان می‌دهد، اما وجود روند مشابه در پسربچه‌ها هنوز به اثبات نرسیده است. ما در این مقاله به بررسی علل، علائم و عوارض بلوغ زودرس و نقش افزایش وزن در این مساله پرداخته‌ایم.
بلوغ زودرس چیست؟

بلوغ زودرس به معنای جلو افتادن غیرطبیعی بدن از سیکل طبیعی خود و ورود از مرحله کودکی به بزرگسالی، همراه با رشد اندام‌های زنانه و مردانه و ترشح هورمون‌های جنسی است. این فرایند ممکن است به دلایل مختلفی صورت بگیرد، اما در هرحال، ضررهای جبران ناپذیری را بر جسم کودکان وارد می‌سازد. مساله چاقی و بلوغ زودرس نیز مساله‌ی پیچیده‌ای‌ است که در سالیان اخیر بیشتر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از سوی دیگر کنترل آغاز بلوغ تنها به کمک برخی داروها و یا تغییرات اساسی در سبک زندگی ممکن است. بلوغ زودرس در دختران قبل از 8 سالگی و در پسران قبل از 9 سالگی به وقوع می‌پیوندد و آن‌ها را به سرعت وارد مقولات مرتبط با جنسیت می‌کند. این موضوع هم از نظر روانی و هم بیولوژیکی تاثیر نامطلوبی بر جسم و روان کودک برجای می‌گذارد. تغییر در فرم و اندازه بدن، رشد سریع استخوان‌ها و ماهیچه‌ها و افزایش توانایی بدن برای تولید مثل از جمله پیامدهای بلوغ زودرس است. تماشای صحنه‌های نامناسب جنسی، خیالپردازی‌های جنسی، برخی از تومورها، اختلالات هورمونی، عفونت‌ها، ناهنجاری‌های مغزی یا صدمات به دستگاه تناسلی یا مغز ممکن است باعث بلوغ زودرس شوند. علائم و نشانه‌های بلوغ زودرس شامل موارد زیر است:

رشد سینه و اولین پریود در دختران
بزرگ شدن بیضه و آلت تناسلی، رشد موهای صورت و کلفت شدن صدا در پسران
رشد موهای ناحیه تناسلی یا زیر بغل
رشد سریع بدن
آکنه
بوی بدن بزرگسالان

توجه شود که اگر کودک هر یک از علائم یا نشانه‌های بلوغ زودرس را داشته باشد، باید با پزشک مشورت شود.
نقش بلوغ زودرس در کوتاهی قد

کودکان مبتلا به بلوغ زودرس ممکن است در ابتدا به سرعت رشد کنند و در مقایسه با همسالان خود قد بلندی داشته باشند؛ اما از آن‌جایی که استخوان‌های آن‌ها سریع‌تر از حد معمول بالغ می‌شوند، رشد این کودکان نیز اغلب زودتر از حد معمول متوقف می‌شود. این می‌تواند باعث شود آن‌ها در بزرگ‌سالی کوتاه‌تر از حد متوسط باشند. درمان زودهنگام بلوغ زودرس، به‌ویژه زمانی که در کودکان بسیار کم سن رخ می‌دهد، می‌تواند به افزایش رشد قدی آن‌ها کمک کند.
نقش بلوغ زودرس در مشکلات اجتماعی و عاطفی

دختران و پسرانی که مدت‌ها قبل از همسالان خود به بلوغ می‌رسند، ممکن است نسبت به تغییراتی که در بدن‌شان رخ می‌دهد، به شدت خودآگاه باشند. این موضوع می‌تواند بر عزت نفس آن‌ها تأثیر بگذارد و خطر افسردگی یا سوء مصرف مواد را افزایش دهد.
رابطه بلوغ زودرس و چاقی

تعدادی از مطالعات نشان داده‌اند دخترانی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض بلوغ زودرس هستند و دخترانی که وزن کم دارند – و به ویژه افرادی که دچار بی‌اشتهایی هستند – دیرتر به بلوغ می‌رسند. یکی از توضیحات احتمالی برای ارتباط بین چاقی و بلوغ زودرس مربوط به هورمون لپتین است. سلول‌های چربی بدن لپتین را می‌سازند. هر چه چربی بیشتری در بدن وجود داشته باشد، لپتین بیشتری هم متقابلا وجود خواهد داشت. به نظر می‌رسد لپتین نقش کلیدی در تنظیم اشتها، فرم و تیپ بدن و باروری داشته باشد. لپتین به خودی خود باعث بلوغ نمی‌شود. اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد برای شروع بلوغ، یک کودک باید لپتین کافی در سیستم خود داشته باشد. تغییرات بیولوژیکی در نوزادان نیز می‌تواند تأثیری پایدار بر تیپ بدنی داشته باشد. مطالعات نشان داده‌اند افزایش سریع وزن در دوران شیرخوارگی ممکن است با چاقی بعدی و خطر بالاتر بلوغ زودرس مرتبط باشد.