عوارض رژیم فستینگ و مضرات آن برای بدن چیست؟

رژیم فستینگ، که شامل دوره‌های قطع و مصرف غذا است، می‌تواند عوارضی را به همراه داشته باشد. افراد ممکن است با مشکلاتی مانند سردرد، خستگی، و کاهش تمرکز روبرو شوند. همچنین، گرسنگی مفرط ممکن است منجر به پرخوری در دوره‌های غذاخوری شود. برخی افراد نیز ممکن است دچار اختلالات گوارشی یا نوسانات خلقی شوند.

عوارض رژیم فستینگ

طرفداران رژیم فستینگ ادعا می‌کنند دوره‌های طولانی فستینگ باعث ترمیم سلولی، بهبود حساسیت به انسولین، افزایش سطح هورمون رشد انسانی و افزایش طول عمر می‌شود. اما با این وجود، عوارض رژیم فستینگ از چشم متخصصان دور نمانده است.

در این مقاله، علاوه‌بر نگاهی دقیق‌تر به این عوارض، به معرفی کم‌عارضه‌ترین و مضرترین نوع رژیم فستینگ، افرادی که نباید رژیم فستینگ داشته باشند، اثر نخوردن صبحانه در رژیم فستینگ و چگونگی کاهش عوارض این رژیم خواهیم پرداخت.

عوارض رژیم فستینگ چیست؟

رژیم فستینگ به الگویی از غذا خوردن گفته می‌شود که شامل دوره‌های منظم روزه‌داری است. برخلاف رژیم‌های غذایی سنتی، در این رژیم هیچ قاعده‌ای در مورد این‌که چه غذاهایی «باید» یا «نباید» خورده شود، وجود ندارد و به‌جای آن، زمان غذا خوردن مهم است.

این روند در چند سال گذشته به‌دلیل وعده‌های جذاب بهبود سلامت و کاهش وزن، به‌طورفزاینده‌ای موردتوجه قرار گرفته است. بااین‌حال، بررسی دقیق‌تر عوارض رژیم فستینگ در اغلب موارد فراموش می‌شود. برخی از عوارض جانبی منفی جسمی و روانی و پیامدهای فستینگ و روزه‌داری متناوب، به‌شرح زیر است:

گرسنگی مفرط
سردرد و سبکی سر
مسائل گوارشی
تحریک‌پذیری و سایر تغییرات خلقی
خستگی و افت انرژی
بوی بد دهان
اختلالات خواب
کم‌آبی بدن
سوءتغذیه

نقش رژیم لاغری فستینگ در اختلالات خوردن

کسانی که سعی می‌کنند به‌طور متناوب روزه بگیرند، ممکن است درمعرض خطر بیشتری برای ابتلابه اختلال شدید خوردن باشند. اگرچه اختلالات خوردن دلیل واحدی ندارند، اما یک عامل خطر اصلی نوع رژیم غذایی است. کسانی که غذاخوردن خود را به یک پنجره کوچک محدود می‌کنند، به‌راحتی می‌توانند به دلیل «خیلی زود» یا «خیلی دیر غذاخوردن» دچار اختلال خوردن شوند.

روزه‌داری متناوب می‌تواند رفتار محدودکننده را پنهان کند و درنتیجه شناسایی و درمان اختلالی مانند بی‌‎اشتهایی یا پرخوری عصبی و اختلال پرخوری را طولانی کند. این روش می‌تواند روند درمان را هم برای این افراد چالش‌برانگیزتر کند، چرا که بهبودی در این اختلالات، به معنی برقراری ارتباط مجدد با بدن و یادگیری تنظیم علائم طبیعی گرسنگی است که دقیقاً همان چیزی است که فستینگ از مردم می‌خواهد نادیده بگیرند.

آیا نخوردن صبحانه در رژیم فستینگ موجب بروز مشکل می‌شود؟

برخی افراد هنگام حذف صبحانه سردرد، کاهش قند خون، ضعف و مشکل در تمرکز را تجربه می‌کنند. غذاهای سالم برای صبحانه، اغلب حاوی مواد مغذی مهمی مانند فیبر، کلسیم، فولات و ویتامین C هستند. ترکیبی از کربوهیدرات، پروتئین، چربی و فیبر، بهترین انتخاب برای افرادی است که با نخوردن صبحانه دچار مشکلات بالا می‌شوند.

چه کسانی نباید رژیم فستینگ بگیرند؟

افراد زیر نباید بدون مشورت با پزشک متخصص روزه بگیرند:

مبتلایان به بیماری قلبی یا دیابت نوع ۲
زنانی که برای باردار شدن تلاش می‌کنند
زنان باردار یا شیرده
افراد مبتلابه بیماری مزمن
سالمندان
کودکان

تاثیر فستینگ بر اختلالات خواب

بسیاری از مردم الگوهای خواب بهبود یافته را حین فستینگ گزارش می‌کنند که احتمالاً به‌دلیل کاهش عادات میان‌وعده در اواخر شب است، اما همین مورد در برخی دیگر باعث ناتوانی در به خواب رفتن می‌شود؛ چون معده همچنان مشغول هضم غذای قبل از خواب است.

برخی تحقیقات نیز حاکی از این است که روزه‌های متناوب باعث کاهش خواب در مرحله حرکات سریع چشم (REM) می‌شوند. داشتن خواب کافی REM با حافظه بهتر، پردازش شناختی و تمرکز مرتبط است. محروم‌کردن خود از غذا برای مدت طولانی می‌تواند سطح استرس را افزایش دهد، خواب را مختل کند و اضطراب و افسردگی را در افراد مستعد افزایش دهد.

عوارض رژیم فستینگ بر تغییرات چرخه قاعدگی

یکی دیگر از عوارض کاهش وزن ناگهانی که می‌تواند نتیجه فستینگ باشد، توقف یا تاخیر در چرخه قاعدگی است. زنانی که وزن بسیار پایینی دارند، مستعد ابتلابه نوعی بیماری به‌نام آمنوره یا عدم قاعدگی هستند. کاهش وزن ناگهانی یا کمبود وزن می‌تواند چرخه هورمونی معمولی زنان را مختل کند و درصورت تداوم به بدن آسیب برساند.

تاثیر فستینگ بر ریزش مو

کاهش وزن ناگهانی یا کمبود موادمغذی مناسب به‌ویژه پروتئین و ویتامین‌های گروه B، می‌تواند باعث ریزش مو در رژیم شود. رژیم فستینگ لزوماً منجر به ازدست‌دادن موادمغذی نمی‌شود، اما اگر بعد از مدتی روزه‌داری متناوب، ریزش موها شدید شود، باید به پزشک مراجعه نمود.

نقش فستینگ در ایجاد یبوست

هر رژیم غذایی می‌تواند باعث ناراحتی معده شود، درصورتی که مایعات، ویتامین‌ها، پروتئین یا فیبر کافی دریافت نشود. فراموش‌کردن نوشیدن آب در طول ساعات فستینگ آسان است، اما 16 ساعت در روز را بدون مایعات کافی گذراندن، مثل یک فاجعه برای معده و روده محسوب می‌شود. بنابراین، فستینگ برای کسانی که نمی‌توانند عمل دفع را به‌طورمنظم (یا اصلاً) انجام دهند، مناسب نیست.